Hệ thống nền giáo dục Thụy Sỹ mang tính phi tập trung hóa cao. Bởi đây là đất nước không quá phát triển về nguồn tài nguyên thiên nhiên, nên hệ thống giáo dục được tập trung cao độ, và đã được đánh giá là đất nước có hệ thống giáo dục tốt nhất thế giới.
Ở Thụy Sỹ, hầu hết học sinh đều đi học ở các trường công, vì những trường tư thục thường rất đắt đỏ. Hệ thống trường công bao gồm trường tiểu học, trường trung học và hệ thống trường đại học.
Thụy Sỹ không có bộ trưởng giáo dục, đây có thể được xem là một đặc điểm khá nổi bật và khác lạ của nền giáo dục Thụy Sỹ. Tuy nhiên, một vài mặt mang tính tổ chức của hệ thống giáo dục đều được áp dụng trên toàn quốc, bao gồm thời gian của năm học và số năm học bắt buộc mà sinh viên thực hiện. Tuy nhiên ở mỗi bang đều có những người đứng đầu về lĩnh vực giáo dục nhất định.
Giáo dục nhà trường bắt buộc
Hệ thống giáo dục đất nước Thụy Sỹ được chia thành 4 cấp: mẫu giáo, tiểu học, trung học cơ sở và trung học phổ thông, đại học và hệ thống giáo dục trên đại học.
Cấp tiểu học và trung học cơ sở là cấp học bắt buộc, và kéo dài trong 9 năm. Mặc dù có tồn tại những trường tư, nhưng trẻ em ở đây hầu hết đều theo học tại các trường công lập.
Cấp mẫu giáo sẽ được cung cấp tài chính chủ yếu bởi địa phương. Tùy vào từng bang, trẻ em có quyền được học mẫu giáo trong 1 hoặc 2 năm trước khi bắt đầu bước vào giai đoạn giáo dục bắt buộc.
Độ tuổi bắt đầu học tiểu học được sắp xếp và quy định khác nhau tùy theo bang; trẻ nhất là trẻ đủ 6 tuổi. Số lượng năm học cũng khác nhau nhưng hầu hết ở các bang là 6 năm, tuy nhiên có một số bang là 5 hoặc 4 năm.
Trung học cơ sở Secondary 1
Đây là cấp thứ hai của hệ thống giáo dục bắt buộc. Ở cấp học này học sinh được cung cấp những kiến thức tổng hợp cơ bản nhất. Tuy nhiên cũng có một số trường cung cấp những kiến thức mang tính thực tiễn hơn, để chuẩn bị cho trẻ học nghề trong tương lai; các trường khác thì mở rộng kiến thức tổng hợp của học sinh, giúp học sinh có thể tiếp tục theo học ở cấp cao hơn. Cấu trúc của nền giáo dục ở cấp này – và theo tên của các loại trường khác nhau – và có sự thay đổi khá nhiều giữa các bang.
Có đến 95% trẻ em theo học tại những trường công lập địa phương, nên đây cũng là những trường đóng vai trò quan trọng trong việc đưa trẻ em tiếp xúc với những điều kiện văn hóa, xã hội và ngôn ngữ khác nhau lại gần với nhau hơn.
Với hệ thống giáo dục bắt buộc này trẻ em không chỉ được học tiếng mẹ đẻ, mà còn được học 1 ngôn ngữ quốc gia khác và tiếng Anh.
Giai đoạn sau giáo dục bắt buộc
Bước vào độ tuổi 16, khi học sinh muốn tiếp tục sự nghiệp học tập sẽ phải chuyển lên trung học phổ thông, và thời gian thường kéo dài 3 – 4 năm. Trung học phổ thông thường cung cấp các khóa dạy nghề để có thể trực tiếp tham gia vào thị trường lao động, hoặc nhằm giúp học sinh chuẩn bị lên học đại học.
Sau giáo dục bắt buộc cũng có nhiều người lựa chọn khóa học nghề theo lĩnh vực mà mình yêu thích. Theo thống kê có hơn 2/3 người từ độ tuổi 16 – 21 tuổi chọn học nghề, bao gồm cả thực hành và lý thuyết.
Đại đa số những khóa học nghề như thế thường kéo dài 3 hoặc 4 năm, tùy theo lĩnh vực được lựa chọn. Học viên có thể sử dụng hầu hết thời gian làm việc cho một công ty được chấp thuận nhưng đến trường dạy nghề học 1 – 2 ngày mỗi tuần. Học viên cũng có thể lựa chọn một trong 300 hạng mục đào tạo nghề để học.
Những học viên nào vượt qua kỳ kiểm tra cuối cùng vào cuối khóa đào tạo cơ bản sẽ được trao một chứng chỉ liên bang được công nhận trên toàn quốc.
Chuẩn bị cho giáo dục Đại học
Theo thống kê có khoảng 20% thanh niên Thụy Sỹ tiếp tục chương trình trung học tại một loại trường được gọi là Gymnasium theo tiếng Đức, và Gymnase theo tiếng Pháp, để đào tạo tổng hợp lấy chứng chỉ tốt nghiệp.
Có một loại hình khác nữa về trường đào tạo phổ thông ở cấp trung học phổ thông để chuẩn bị những kiến thức cơ bản cho các học sinh muốn tiếp tục học cao hơn trong các lĩnh vực y tế, hoạt động xã hội hay nghệ thuật.
Giáo dục Đại học trên Đại học
Cấp giáo dục này có khá nhiều lựa chọn dành cho các sinh viên.
Ở cấp học này đào tạo chuyên ngành được chia thành hai cấp: Cấp các trường đại học khoa học ứng dụng đào tạo thuộc cấp đại học; Cấp các trường cao đẳng kỹ thuật cung cấp những bằng cấp nghề và theo chuyên ngành. Đa phần các trường ở cấp thứ hai được hỗ trợ bởi các Hiệp hội thương mại chuyên ngành có trách nhiệm tạo dựng và phê chuẩn những cuộc kiểm tra.
Các trường đại học tổng hợp
Thụy Sỹ có 5 trường Đại học tổng hợp trong khu vực sử dụng tiếng Đức của Thụy Sỹ là Basel, Bern, St.Gallen, Zurich, Lucerne, 3 trong khu vực nói tiếng Pháp là Lausanne, Geneva, Neuchatel.
Chính phủ là người điều hành các Viện Công nghệ, các trường đại học truyền thống được quản lý ở cấp của các bang liên quan.
Các Trường đại học Khoa học Ứng dụng
Hệ thống các trường đại học khoa học ứng dụng hay còn được gọi tắt là UAS được thành lập năm 1993 và chuyên về đào tạo nghề cấp cao cũng như tiếp tục mở rộng các lĩnh vực đào tạo.
Hệ thống cung cấp giáo dục ở cấp độ đại học gồm kinh nghiệm làm việc thực tiễn, có 15 trường sư phạm cũng thuộc về UAS.
Nam giới thường lựa chọn UAS phổ biến hơn so với phụ nữ, mặc dù ngành sư phạm, y tế và các hoạt động xã hội đã được thêm vào danh sách những môn học của UAS, và số lượng phụ nữ cũng đã gia tăng đáng kể.
Các trường cao đẳng kỹ thuật
Đào tạo nghề tại các trường cao đẳng kỹ thuật chính là một phần của giáo dục cấp đại học. Tại Thụy Sỹ có hơn 100 trường như vậy được quản lý ở cấp liên bang và các sinh viên khi tốt nghiệp sẽ có các kỹ năng để trở thành các quản lý cấp trung.
Giáo dục nâng cao
Nhiều người thường theo hướng tiếp tục làm mới và cải thiện những kỹ năng nghề nghiệp của họ sau khi hoàn tất các chương trình giáo dục chính quy. Các khóa học thường được cung cấp chủ yếu bởi các tổ chức tư nhân, lợi nhuận hoặc các tổ chức phi lợi nhuận. Các khóa học phi lợi nhuận có thể sẽ do các tổ chức thương mại hoặc các tổ chức chuyên ngành tổ chức. Một số trường đại học và các viện đào tạo khác cũng cung cấp một vài chương trình giáo dục nâng cao.
Giáo dục nâng cao cũng là một trong những hệ thống giáo dục Thụy Sỹ được nhiều người lựa chọn hiện nay.
>> Xem thêm: VÌ SAO NÊN CHỌN DU HỌC THỤY SỸ?
